DERLA jek dokumentacijonakero- taj famitlinipeskero projekto hi. Ande jek digitali kartscha o palgondlipeskere thana taj o palgondolipeskere cajchn le opferendar taj le thanendar le teroristar le NS-reschimistar andi Austrija dokumentirim on. Uso jekoschne palgondolipeskere thana te bijografiji le opferendar le nacijonalsocijalistischi tradipestar rescherschirim ule, le ischkolenge taj le pradipeske digitali dschajiptscha uso palgondolipeskere cajchn dim on. Ada keripe jek barikano koja uso ischkolakero historijakero famitlinipe kerel. „Jek donde bescharipe amara phura cajtaha barikano hi la dschivdona palgondolipeskera kulturake – taj andi glajchi cajt jek upredipe, akan taj adi gejng diskriminacija, argaranicalipe taj hosinipe la cila soraha upre te tretinel“, asdel o thaneskero schero Hans Peter Doskozil o barikanipe adale projektostar angle.
Radijo „Roma sam“ | 4to merc 2024 | 20:50 orenge
Duach i sendung vodinel Susanne Horvath | Live Radio Burgenland
Ando digitali „palgondolipeskero than Burgenland“, valami 250 palgondolipeskere cajchn identificirim ule, fotografischi dokumentirim taj historischi pisim. Use, valami 100 harne bijografiji le upro palgondolipeskere cajchn akarde dschenendar rescherschirim taj te famitlinipeskere diptscha usi buti le ischkolaschenca entviklim ule. „Le Burgenlandiske o palgondolipe upro bibastale keriptscha upro Roma taj Sinti centrali hi. 26 palgondolipeskere cajchn ando Burgenland upre oda flogoskero murdaripe pal gondolinen“, phenel o sikadipeskero ministeri Martin Polaschek.
Erscht dugi cajt paloda kesdim ulo, upro bibastale keriptscha gejng o Roma pal te gondolinel taj erschti palgondolipeskere cajchn te kerel – butvar kertscha ada i flogoskeri grupn. Buteder sar o epasch le palgondolipeskere cajchnendar, erscht ando lejcti desch berscha kerde ule. „La seletoskera formaha DERLA oja jeke bulhe publikumiske te dikel hi. Taj ischkolaschkijenge taj ischkolaschtschenge andi koperacijona la Privati Pedagogischi Utscha Ischkolaha Burgenland jek famitlinipeskero dipe entviklintscha“, phenel o historikeri Herbert Brettl, savo ojs necverkiskero-kordinatori Burgenland, le ÖeAD-programiske ERINNERN:AT butschalinel.
La seletoskera formaha DERLA schaj o ischkolaschkiji taj o ischkolaschtscha thana kher roden taj upro jomakero rodipe pal gondolipeskere thana taj gondolipeskere koji schaj dschan. O famitlinipeskero programo uso ischkolaschkiji taj ischkolaschtscha ando phuripe maschkar 13 dschi 18 berscha pe irinel. „O sikajipe schaj anglo than ham te andi kals kerdo ol“, phenel i Ute Leonhardt la Privati Pedagogischi Utscha Ischkolatar Burgenland.
Le bajrotiskere anglebeschaschiske le Romendar, Emmerich Gärtner-Horvath, o upre butschalinipe la historijatar jek barikano aunpaschlojipe hi. Leskere trin phenja taj phrala taj leskere babi taj papi le nacijendar ledschim ule. O babi taj papi ande Auschwitz murdarde ule. So leskere phenjenca taj phralenca pasirintscha, dschi adi dschando nan. ERINNERN:AT sajt but berscha le palgondolipeske upro maschkar i NS-cajt tradime taj murdarde Romnja taj Roma, and pe bescharel. Adala barikana butjake, ojs anglebeschaschi le flogoskere grupnengere bajrotistar le Romendar, le cilenge vodschikan te palikerel kama.
DERLA imar le bundakere thanenge Schtacko, Vorarlberg, Tirol, Kärnten taj Burgenland del. Jek joma pal i kija joma, o cile bundakere thana ando digitali palgondolipeskero than upre lim on.