Newo Ziro o jekoschno Sintijengero-farajn andi Austrija hi, taj upro kulturakero uprelikeripe duach tradicijoneli Sintijengeri-muschika, berscharel. Kerdo ulo ov ojs palvakeripe upro falinipe jeke farajnistar, savo o aunpaschlojiptscha le Sintijendar ando pradipe, fatretinel. Akan imar o triti Sintijengero-kulturakero di, tel likerdo ulo. Oda ando cajchn la muschikatar terdscholahi, mint la muschika jek igen utscho terdschojipe andi grupn hi. I Nevo-Ziro-banda jazziskere hangijenca tecintscha. Pomoschago andar i Germanija hulim ulo. Tschak adale kiratiske, o dschilaschi Seimen Mettbach, alo. Dschilade ule tradicijoneli dschila ande Romanes.
Radijo „Roma sam“ | 8to jeneri 2024 | 20:50 orenge
Duach i sendung vodinel Susanne Horvath | Live Radio Burgenland
I Natalie Bordt i botakeri vodaschkija le farajnistar hi. Oj imar sajt berscha andi katolischi khangeri butschalinel taj i jekoschni Sintijengeri-selsorgerkija, andi Austrija hi. Afka latsche kontaktscha uso khangerijakere birovtschage likerel. O mulatintschago vaschoda ando VinziBett, ando 11to gemajndakero becirk, tel likerdo ulo. O kulturakero di schajipe le arparujipeske te del. Upri jek rik maschkar o flogoskere grupnengere dschene, upri avri rik maschkar o Sinti taj o gadsche.
Jek aunpaschlojipe le farajnistar hi, afka i Bordt, schpecijeli upri ajgeni kultura la falatoskera grupnatar le Sintijendar, te sikal. Duach ada mulatintschago o avre dschene o schajipe te uschtiden, pumenge jek ajgeni kipo pedar i kultura te kerel.
O dujto schero Simon Bordt khetan leskera dajaha Natalie, i sako diveseskeri farajniskeri buti kerel. Ov upro organisatorischi taj administrativi butja la organisacijatar dikel. Ojs jek farajniskero dscheno, o uprelikeripe la tschibtschatar le Sintijendar, leske jek vodschikano aunpaschlojipe hi. Romanes jek centrali than le flogoskere grupnakere gondoske hi. Vaschoda i tschibtschakeri tradicija te ando dikipe la farajniskera butjatar terdschol. Oj, palo tradiciji le Sintijendar, tschak mujutnon bajder dim te ol. Koja le völinipestar, afka o Bordt, vaschoda i muschika hi.
O Sinti taj o Sintize andi Austija meg mindig opfertscha le anticiganismusistar taj avre formtschendar la diskriminacijatar hi, sar o Robert Weinrich, schero le farajnistar, phukal. Ov ham le ternenge phenel, hot use lengero telschtaminipe te terdschon. O Sintijengero-kulturakero di, le terne Sintijenge taj Sintizenge barikano schajipe hi, pe te fanecinel taj aktivi te ol.
Kaj o Sintijengero-kulturakero di asaj baro hango uschtidija, te le berscheske 2024 asavo planim hi. Pedar ari, ando arto bersch, meg avre mulatintschage te del. Definirimo cil le farajnistar hi, meg buteder manuschen te resel, kaj pumen odola pedar i flogoskeri grupn te informirinel te dschanen.