Andi romani tschib taj te andi katalanischi tschib erklerim ol, kaj so duj vokabulartscha siklim te on. Jek loko koja hi, jek phurt maschkar o duj tschibtschakere khetaniptscha te tschalal.
Nevo duj tschibtschakero katalanischi-romani ardipe uso sensibilisirinipe le Romendar andi Katalonija.
Romani nan jek teritorijali tschib, savi tschak andi Katalonija vakerdi ol, oj te andi cili Europa vakerdi ol. Phendo ol, hot valami 10 milijoni manuscha upro kontinento aja tschib vakeren. I tschib duach avre tschibtscha sar i katalanischi, i espanitiki, i francitiki, i italitiki taj avre, barvaleder kerdi uli. Upri avri rik, Romani te le avre tschibtschen barvaleder kertscha. Adi poar alava, save ando sako diveseskero katalnischi dschivipe vakerde on, andar Romani hi.
I Katalonija le Romenge tradicijoneli sorale pomoschintscha. Imar ando bersch 2001 o katalanischi parlamento i historischi identiteta le Romendar taj o vert lengera kulturatar taj lengera tschibtschatar, le katalanischi khetanipeske prindschartscha. I katalanischi regirung vaschoda but inicijativtscha entviklintscha, kaj o koji sar o gondo taj o bulharipe la kulturatar, le vertendar, la identitetatar taj la tschibtschatar le Romendar, soraleder te on. O „Catalan-Romani Visual Guide“ o lek neveder keripe adala butjatar hi.