Rosa Schneeberger in ihrer Wohnung in Villach mit Redakteur Adi Gussak
ORF
ORF
ROMA SAM | HOLOCAUSTISKERO PRIK DSCHIVDENGERO VAKERIPE

Rosa Schneeberger | Holocaustiskeri prik dschivdi ando vakeripe

Pal but deschberschengere, phagel oj lakero mirnipe. I Rosa Schneeberger – i adi 87-berschengeri holocaustiskeri prik dschivdi, le nacijendar ojs tikni tschaj ando logeri Lackenbach ledschim uli. Oj odoj, schtar berscha lakere tschavoripestar terdschivtscha. La, o Adi Gussak ande lakero kher ande Villach kher rodija taj vakertscha laha, pedar lakere terdschijiptscha.

Rosa Schneeberger mit ihrer Mutter und ihren Geschwistern
ORF
Rosa Schneeberger (balutnon), lakera dajaha taj lakere phralenca taj phenjenca

I Rosa Schneeberger ando 17to april 1936 Betschiste upro them ali. Kada oj 5 berscha phurani sina, khetan lakera dajaha taj lakere phralenca taj phenjenca, le nacijendar ando logeri Lackenbach ledschim li uli. Ham but Romenge taj Sintijenge o logeri Lackenbach, tschak jek maschkarutni schtacijona sina, o lek buteder lendar ande bare murdaripeskere logertscha leschim taj murdarde ule. O dschivipeskere situaciji ando logeri Lackenbach bibastale taj namanuschane sina. O cile iste mujsinipeskeri buti kernahi. „Te amen, o tschave iste sako di upro mesuji butschalinahahi“, phenel i Rosa Schneeberger.

Radijo „Roma sam“ | 16to oktoberi 2023 | 20:50 orenge

Duach i sendung vodinel Susanne Horvath | Live Radio Burgenland

Kekaj phare iste butschalinahahi, tschak tschulo te hal delahi. O cile dschene sane sina. Jek tikno maro taj jek ripengeri sumi paloplanate, savi te hal nana, sa sina, soha jek familija o cilo di ar iste avlahi. „Cukro, buteri vaj thud, oda na prindscharahahi“, phukal i holocaustiskeri prik dschivdi, Rosa Schneeberger.

Vasch o tschulo habe taj o bibastale dschivipeskere situaciji, but Roma taj Sinti pereskero tifus uschtidine. Te i Rosa Schneeberger taj lakeri familija, adale nasvalipestar reste sina. But manuscha upre aja bakterijeli infekcijona mule.

Rosa Schneeberger in ihrer Wohnung in Villach mit Redakteur Adi Gussak
ORF

Paloda o logeri Lackenbach ando bersch 1945 le rustitike nimcendar putrim ulo, i Rosa Schneeberger taj lakeri familija, papal Betschiste pal gele. O terdschijiptscha andar oja cajt taj i briga, pedar o but murdarde familijakere dschene, dschi adi dukan la. La Sintiza dar hi, hot asaj bibastali cajt papal schaj al, vaschoda phukal oj lakere terdschijiptscha, kaj o terne generaciji obocht te den.

Rosa Schneeberger mit ihrem verstorbenen Gatten Hugo Taubmann
ORF

17 berschenca, i Rosa Schneeberger lakere mursche te prindscharel siklini taj ande Kärnten jek familija leha kertscha. Oj schtar tschaven parvartscha taj adi, jek barikani baba efta enklinendar hi li.