I Ceija Stojka, 1933 ando Schtacko upro them ali. Afka sar but Lovara ande aja cajt, te o dschene la familijatar Stojka ojs roasime grastengere biknaschtscha andi cili Austrija, dromeske hi. Familijakere khetan phandliptscha te ando nord Burgenland del, kaj dschene lakera dajatar dschin. Le sorakere prik lipeha irinel pe i situacija andi Austrija, te le Romenge taj Sintijenge. I Stojka ledschim ol, Auschwitz-Birkenau, Ravensbrück taj Bergen-Belsen prik dschil. Palo putripe, oj andi Austrija pal al. Lakere terdschijiptscha tel pisinel, kaj le avre generacijenge upre likerde te on. Lakere dukajiptscha, ande kipi, poesiji taj dschila, fabutschalinel. Oj pe minidg gejng o pobisteripe le genocidistar upro Roma taj Sinti and bescharlahi, phenel o Horst Horvath, botakero vodaschi la Roma VHS-atar.
Amen dschijas ando garujipe
Radijo „Roma sam“ | 3ti april 2023 | 20:50 orenge
Duach i sendung vodinel Susanne Horvath | Live Radio Burgenland
Lakera kenvaha „Wir leben im Verborgenen“ schofintscha le i Ceija Stojka ando kisetinipe le 1980te berschendar, le dschenenge o terdschijipe le Romendar taj Sintijendar, pasche te anel. Oj pe gejng maripe taj rasismus ar vakerel. Lakera autobijografijaha, ojs jek le erschti Romnjendar la Austrijatar, ando pradipe dschal. Oj na phukal tschak pedar o palalnaschipe le Romendar taj Sintijendar maschkar i NS-diktatura, oj te pedar o terdschivdo hamischago taj o dschivipe andi Austrija, andi cajt palo haburi, phukal. Usar o kesdipe aun, oj lakera borijatar Gabriela Stojka, vodim ol.
Lovara akarel le dschene jeka grupnatar le Romendar, savenge jek telschtaminipe andar i socijali grupn le grastengere biknaschendar use pisim ol.
O autobijografischi verktscha taj kipi la Stojkatar, jek kompleksi kipo le dschivipestar la Lovarkinjatar sikal, maschkar taj palo genocid upro europitike Roma taj Sinti. O sikajipe le terne dschenenge la kinstlerkijake jek barikano aunpaschlojipe hi, vaschoda oj ande ischkoli phirel taj anglevakeriptscha taj workshops tel likerel. Hatek, kaj i tematika le palalnaschipestar meg mindig taj akan aktujeli hi, dikel te o Emmerich Gärtner-Horvath, anglebeschaschi le flogoskere grupnengere bajrotistar le Romendar, afka.
Andar o autobijografiji la pisimaschkijatar, genen i Martha Wedral-Pulzer taj i Gabriela Stojka. Muschika uso mulatintschago al la bandatar Amenza Khetane, telal o vodinipe le Willibald Stojkastar. Ando palgondolipe upri kinstlerkija, tradicijoneli dschila le Lovarajendar le Christian Hinterhauseristar dschilade on, saveske i Ceija Stojka ojs vodschikani taj barikani dschuvli, ando gondo hi.
Te dikel hi o artschijipe la Roma VHS-atar Burgenland meg dschi uso 16to april 2023 ande Neusiedl am See.