Ojs Romengero-aktivisto la erschti oratar hi ov adi o tschatscho va la anglebeschaschistar le flogoskere grupnakere bajrotistar le Romendar, Emmerich Gärtner-Horvath. Ov phukal sar agun i adventiskeri cajt sina taj saj tradicijoneli latsche koji leskeri baba agun peklahi.
O Josef Schmidt ando 3ti august 1971 andi phuri schpita Erbate upro them alo. Dschimeg ov ofto berscha phurano sina, dschivlahi ov andi Romengeri-sidlung andi Tikni Boslina ande jek trin generacijakero kher, sar oda uso Romengere-familiji ando Burgenland agun sina. Paloda dschivlahi ov pre duj phralenca, pra phenjaha taj pra dajaha taj pre dadeha andi Romengeri-sidlung Tenu Erbate. Pal i flogoskeri ischkola taj i hauptschul, o Josef i bundakeri handlinipeskeri ischkola Erbate kisetintscha. Ando naschipe leskera tschavengera cajtatar, o Josef butvar diskriminacijaha taj bibastel kojenca gejng o Roma, donde iste pe bescharlahi.
Radijo „Roma sam“ | 20to decemberi 2021 | 20:50 orenge
Duach i sendung vodinel Susanne Horvath | Live Radio Burgenland
Adi o Josef pra pajtaschkijaha Erbate dschil. Ov patijardo dad jeke tschauistar, jeka tschajatar taj jeka moschtovna tschajatar hi. Le Romengere-aktivistiske imar mindig barikano sina, le ternenge te pomoschinel. Afka ov dur pal na gondolintscha, kada lo ando bersch 1990 phutschlo ulo, ando aguno farajn Roma ojs dajakero tschibtschakero meschteri le tschavenca pal i ischkola, te butschalinel. Ando ada berschengero ischkolakero bersch o Josef i naphandli ora „Burgenland-Romani“ andi flogoskeri ischkola Erbate sikal. Vasch i Corona-pandemija taj o aktujeli tschatschiptscha, naschtig o cile ori presenti tel likerde ule.
La Leon Berger Bandaha muschika te kerel, le Josef Schmidtiske but voja kerel. Muschika ande leskeri naphandli cajt mindig jek vodaschi hi. Mindig meresch use hi lo, te oj use but flogoskere grupnakere mulatintschage le bundakere thanestar, o muschikano mindenfelitiko le Romendar presentirinel. O Josef jek manusch hi, savo meresch telal o dschene hi taj afka phare vodschiha upro phure cajtscha pal dikel, sar agun boschitschon use leskeri familija sina, kada ando Romengere-dschivipeskere thana meg but flogoskere grupnakere dschene dschivnahi taj on khetan boschitscha mulatinahi.