Angle duj berscha use jek talalinipe ande OHO uso Internacijonali Romengero Di o phutschajipe terdschardo ulo, sar le naschajipeske la flogoskera grupnakera tschibtschatar gejng virkim schaj ol. Ande oja cajt o socijolingujisto Dieter Halwachs, savo jek baro falato uso telpisinipe le Burgenland Romanistar use ledschija phentscha, hot o vurclini le tschibtschakere naschajipestar horeder paschlon, sar muanim ol. Tschak jek barikani strategija delahi, le naschajipeske la tschibtschatar gejng te virkinel, taj oda o vakeripe odolatar hi, phukal o Halwachs.
Ada bersch papal jek talalinipe ando OHO usi tema use kerinipe andi politik le Romendar taj Romjendar dija. Te adaj o phutschajipe terdschardo ulo, so uso upre likeripe le Burgenland-Romanistar kerdo iste ol. Te o keraschi le talalinipestar, i Roma VHS Burgenland, sajt poar berscha jek Roman-kurs kerel. O anglebeschaschi la Roma VHS-atar, Andreas Lehner, jek scheroskero koja le tschibtschakere naschajipestar ande oda koja dikel, hot na baro aundefinipe del Roman te siklol, kaj la tschib ando Burgenland nisaj virtschoftloichi nucinipe hi.
Radijo „Roma sam“ | 8to novemberi 2021 | 20:50 orenge
Duach i sendung vodinel Susanne Horvath | Live Radio Burgenland
1992 i inicijativa „projekto uso kodificirinipe taj didaktisirinipe le Romanistar“ kesdintscha, savi le Emmerich Gärtner-Horvathistar kerdi uli. Ada o kesdipeskero bar le cile siklipeskere aktivitetendar ando Burgeland sina. Sajt bojd 30 berscha ov le upre likeripeske leskera tschibtschatar ande pe bescharel – le latscho gondo la cukunftake le Romanistar hi. Butvar o terne neve virali droma lakle, kaj o Roman bulhardo taj upre likerdo schaj ol. Afka ando europitiko than but videjos ando socijali necverktscha, save ande Roman kerde taj bulharde on del, phenel o Emmerich Gärtner-Horvath, anglebeschaschi le flogoskere grupnakere bajrotistar le Romendar.
Te ando farajn Roma-Service, savo lestar kerdo ulo mindig tschibtschakere kurstscha taj projekti uso arakipe le Romanistar del, afka sar i RomBus-inicijativa. O Josef Schmidt sajt berscha Roman sikal taj jek le lek barikaneder prik bescharaschtschendar ando Burgenland hi. But Roma taj Romnja, save o dujto themeskero haburi prik dschivde, na kamnahi buter Roman te vakerel taj afka buter na dine on i tschib la avra generacijake bajder. O Roman dugi cajt jeke stigmatisirinipeha khetan phandlo sina. But prik dschivde akan imar mule taj lenca te lengeri tschib, phenel o Schmidt
Pasche o imar aun vakerdo taj manglo ajgeni keripe le Romendar taj Romnjendar, te jek koja la politikatar hi, pomoschagoskere koji ando va te lel taj te tschatschikan le aunpaschlojiptschenge la flogoskera grupnatar aun pe te lel. I presidentkija le burgenlanditike thaneskere talalinipestar Verena Dunst jek schajipe uso upre likeripe le Romanistar ande tschibtschakere kurstscha ando ischkoli, save tschatschikan kher rodim iste on, dikel. Jek problemo akan ando naphandlipe le aun bijatime Roman-kurstschendar paschlol, kaj odola na tschatschikan esbe lim on, afka i Dunst.
O nacijonakero rot taj flogoskero grupnakero vakeraschi la ÖVP-atar, Nikolaus Berlakovich phenel, hot o tschibtschakero naschajipe na tschak uso Roma taj Romnja del, ada te uso avre flogoskere grupn afka hi. Tschibtschakere kurstscha barikane hi, ham adaj te flogoskere grupnakere dschene use iste on, phenel o Berlakovich.
O cile dschene dschanen, hot o Roman upre likerdo iste ol. Dschimeg nisaj konkreti aundefiniptscha le terne manuschenge na del, i tschib te vakerel taj bajder la te ledschel, o sako diveseskero tschibtschakero vakeripe arakim nan taj adaj andi cukunft aun beschardo iste ol.