EU-konfernca Betschiste | „Antiziganismus“

Saj dur „jek kultureli dijalog del taj saj dur na o tschatschipe aunprindschardo ol, naschtig phurtscha maschkar o Roma taj gadsche kerde on“, phenel i schvedijakeri politerkija Soraya Post usi EU-akeri konferenca usi tema „Antiziganismus“ ando betschitiko Austria Center.

On demand | Roma sam | 3.12.2018

Pedar aja tema o fartretertscha taj fatreterkiji la flogoskera grupnatar usi podijumakeri diskusijona diskutirinde. Telende sina o Christian Klippl, schero le Kulturakere farajnistar le austritike Romendar, savo ande pro vakeripe la austrijakeri latschi buti, ari asdija.

Soraya Post, schveditiki politikerkija, sorale vakeripeha

Soraya Post, schveditiki politerkija taj sajt 2014 abgeordneti ando europitiko parlamento, sorale alava lakla la aktujeli situacijake le Romendar andi Europa taj upre sikal upri bibastali historija, save o Roma taj Sinti imar pal lende mukle.

"Me mangav, kaj o „Antiziganismus“ ando fokus la butjatar pal 2020 te perel, lek feder so i socijali integracija resel. Me gondolinav, hot o „Antiziganismus" i vurclina le na patschajipeske ande amaro khetanipe hi, savo tschak schaj pal mardo ol, te amem komisijontscha ando EU-akere schtotscha vaschoda keras“, phenel i politerkija Soraya Post.

„Na te pobisterel hi so ando lejcti schelberschengero - duach o bare raja, poltik taj khangeri - taj avre dschene bibastalipe le Romenca kerdo ulo. Amen ada sa iste upre butschalinas, saj bibastalipe taj tirinipe andi cili Europa le Romenge kerdo ulo. Ando nacijonalsocijalismus sistematisch murdarde on ule“, pal gondolinel i Soraya Post.

Upro glajchi atschengero dikipe

„Kaj o Romane dschuvla pedar schelberschengere sterilisirt ule, kaj amare tschave amendar lim ule taj ande schtotliche hajmtscha dim ule, taj kaj lenge odoj phendo ulo, hot on diline hi taj avrijal uppre bartschon. Dschimeg odola faktscha na ando ischkolakere kenvi terdschon, agun pumen o khetanipe na adale cile kojenca donde bescharel, na kultureli dijalog del, naschtig amen phurtscha maschkar o Roma taj gadsche keras, aguneder amen o tschatschipe na aun te dikel kamaha“, i schveditiki politikerkija Soraya Post upro punkto antscha.

„Amen o khelipe le tschorendar taj guduschendar uschtidijam“

I Simonida Selimović, schauschpilerkija taj schero le Roma teateristar Romano Svato, ande pro vakeripe i kinstlerkijakeri buti angle asdija. Lakero baro aunpaschlaripe hi Roma le Romenge teateriskere falati te pisinel. „Ojs Romengeri schauschpilerkija mindig tel dschumipeha konfrontirim li hi. Amen kheliptscha ojs tschora taj guduschtscha uschtidahahi. Kada amen la butjaha ande amaro farajn Romanao Svato kesdintscham, sina i historija amaro referenciskero punkto taj pe la historijaha donde te bescharel, maschkarutnon Betschiste, butschol pe la historijaha le Romendar andi Europa donde te bescharel“, phenel i Selimović.

Kada me taj mri phen Sandra Selimović kesdintscham, o khelipe „Roma Army“ te koncipirinel, sune dikle on jeke utopischi Europajistar, jeke Europa, savo supranacijonal taj diversi, feministischi taj homoseksujeli hi, phenel i Simonida Selimović.

Uso probtscha le teateriskere falatostar but diskusijontscha sina. O falato but manuschen khetan antscha taj bari solidariteta kertscha.

„Antiziganismus" rasismus hi taj dar kerel “

Te i internetakeri platforma Romblog.at pe le „Antiziganismus"iha donde bescharel. Ando lejcti berscha o garudo prasajipe ando internet mindig buteder ulo. I Gilda Horvath, aktivistkija taj keraschkija Romblog.at, upre sikal, hot ajgenei Roma mediji pekamle on.

"Antiziganismus" rasismus hi taj dar kerel. Jek dar valasostar, savo na prindschardo hi. Amen o cile dschanas, hot o gadsche pedar o Roma nischta dschanen, ada o tschatschipe hi taj vaschoda dar len amendar hi“, phenel i Gilda Horvath.

"O mediji sikan jek tikno kipo, sar te ovnahi o Roma na buteder sar ada. Ham amen kunst hi, literatura, amen 2000-berschengeri kultura, upre savi amen barikane schaj sam. So amen ojs Roma mediji keras, kaj amen o koja andar avro dikipe lenge schaj sikavas. Amenge dosta hi, mindig pedar „Antiziganismus" te vakerel, amen kamaha te sikal, hot amen buteder sam sar ada“, phennel i Gilda Horvath use.