„Glücksmuster“ pran neve droma keripeha le teldikipestar

Kaj dschiakan tschapime vudara o artschijipe „Millionaires of time“ ando „Wiener Volkskundemuseum“ sikatscha, pratscha pe ando kesdipe le julistar o bare phure vudara le Robert Gabrisiske taj la Amelie Brandstetterake le artschijipeha „Glücksmuster“ o gondoskero them la inklusikonake taj eksklusionake.

On demand | Roma sam | 10.7.2017

O „Volkskundemuseum“ bescharel dschi ando 24. septemberi jek pharipeskero cajchn gejng o sterejo tiptscha le Romendar andi Slovakija le projektiha „Millionaires of time“. Adaj jek audivisijoneli artschijipe dschivipeskere artschijipeha manuschendar, save andi ostslovakischi foro Košice dschin.

Angle Betschiste sina o artschijipe ande Bratislava. Odoj o betschitiko slovakischi kinstleri Robert Gabris ternengere workshops usi tema sterijotiptscha upro Roma andi Slovakija kertscha. O gondo jekoschne historijendar manuschendar ande „Millionaires of time“ kerdo ulo taj akan ando „Volkskundemuseum“ le kinstleristar Gabris taj pra pajtaschikiha la kinstlerkiha Amelie Brandstetter than uschtidija.

Arphagipe andar i isolacija barikano hi

„Me iste phenav, o lek barikanipe mandar hi, kaj ada me adaj jeka gadschijaha kerav, savi i socijal politischi kunst latsche hajol, ham na andi tschulipengeri politik ande iste ol. Ada al andar mro terdschivipe, hot Roma telal pumende mindenfelitike projektscha te kerel kamna, ham le cile avren argranicalinen. Mro gondo sina, andar aja isolacija ari te phagel taj jeke avre andar o avrutno use te lel“, mint jek avrutni posicijona igen barikano hi, sar i andrutni posicijona adala socijal politischi problematikatar ando Roma kontekst, phenel o Gabris.

Godschikan te dikel o cil le artschijipestar hi

Amelie Brandstetter jek kinstlerkija Betschistar hi taj ando kunstakero projekto „World citizens“ butschalintscha. O verktscha le Robert Gabrisistar imar ando cilo them te dikel sina.

Leskere socijalpolitischi botschoftscha upri Roma tematik dschan sar te o terdschivipe ojs tikno, savo le use vodinel. Leskero dikipe dschal uproda sar o manuscha tel dikipeha um te dschan. Kaj o Gabris la Amelie Brandstetter ojs kuratorikija use lija, jek barikano simbol la inklusijonake taj eksklusijonake ando khetan butschalinipe hi, asdel le kunstakere dujen angle.

Jek kledalo ando maschkarutno le kherestar le kherodaschi ando „Volkskundemuseum“ ando lejcti kher le musejumistar usi interativi artschijipe „Glücksmuster“ te cidel taj te sikal, hot sa artschijipeskero koja hi, phenel o kinstleri Gabris. I perspektiva le dikaschistar hi, savo o redoskero keripe avrijal kerel, phenel i Brandstetter use.

„O slovaktscha phenen, hot o Roma na slovaktscha hi. O rat jek simbol la etnicitetatar taj o maro jek simbol la nacijonalitetatar hi. Me, ojs terno kinstleri, cajchninav le ajgeni ratiha. Duach i agresijona kama i holi adala problematikatar te sikal“, phenel o Gabris ando vakeripe Roma samiha. Leske barikano hi, kaj o artschijipe te andi Slovakija sikado te ol, kaj o slovaktscha te diken, so jek slovakischi Rom odolestar likerel, Kotleba te völinel.

Rat jek simbol la dukatar taj le mulipestar taj i historija le Romendar hi, phenel o Gabris.

Asaj duk mindenfelitike etnicitetscha taj ajiptscha butvar diskriminacija phandle hi. Kekaj ham o artschijipe o anav „Glücksmuster“ uschtidija. Kale bokstscha hi le, kaj pumen migrantscha schajipeha taj sunoha ande pumaro ajipeskero vilago butvar ande dschumim diken. Lengere arpheniptscha lengere angle terdschavipestar jeke optimali dschivipestar o Robert Gabris jek forma dija. Kvadratisch, feschtimo, upro kalo palutno, save o „bokstscha“ le migrantendar te simbloisirinel. Te adala „kale bokstscha“ uscharen ando lek palutneder kher, khetan le kledaloha, jek koferiha pherde slovakischi „Rožky | dschemlenca“ taj lengere ratiha cajchnime kipenca, kaj o kherodaschtscha la konfonaciha pumen iste donde bescharen.

Links

Robert Gabris
„Glücksmuster“ | Volkskundemuseum Wien